ortopeda dr n. med. Mariusz Radecki
Paluch koślawy
Paluch koślawy (Hallux, halluks)
Paluch koślawy ( Hallux valgus ), określany przez pacjentów jako haluks to deformacja stopy polegająca na odchyleniu palucha w stronę zewnętrzną, przy czym pierwsza kość śródstopia odchyla się do wewnątrz. W miarę postępu deformacja staje się coraz większa do tego stopnia iż może dojść do konfliktu z palcem II.
Przyczyny
Wśród przyczyn powstawania deformacji koślawej palucha najczęściej wymienia się predyspozycje genetyczne. Za inne czynniki sprawcze uważa się nieodpowiednie obuwie, otyłość, choroby układowe jak reumatoidalne zapalenie stawów czy urazy. Schorzenie częściej dotyczy płci żeńskiej.
Objawy
W przypadkach objawowych dominującym objawem u pacjentów jest ból zlokalizowany w okolicy głowy I kości śródstopia, która ulega ciągłemu podrażnieniu. W badaniu fizykalnym oprócz deformacji przodostopia obserwuję się często bolesność palpacyjną, zgrubienie i zaczerwienienie skóry tej okolicy. W przypadkach bardziej zaawansowanych, schorzeniu może towarzyszyć deformacja młotkowata palca II wynikająca często z konfliktu między paluchem a palcem II. U niewielkiej części pacjentów choroba ma charakter bezobjawowy.
Rozpoznanie
Prawidłowa diagnoza nie powinna nastręczać problemów. Podstawą rozpoznania jest badanie fizykalne oraz odpowiednio wykonane zdjęcie RTG. Radiogram powinien być wykonany w obciążeniu stopy i co najmniej w dwóch projekcjach. Na podstawie wyniku badania RTG określa się stopień zaawansowania choroby, wykonując dokładne pomiary odpowiednich kątów oraz położenie trzeszczek. Czynności te umożliwiają prawidłowo zaplanować dalsze leczenie dostosowane do stopnia zniekształcenia stopy.
Leczenie
Leczenie zachowawcze ma tu marginalne znaczenie. Leczeniem z wyboru jest leczenie operacyjne, którego zakres dostosowywany jest do stopnia zaawansowania choroby. Zabiegi można podzielić na te wykonywane na tkankach miękkich oraz na te które są wykonywane na tkance kostnej. Najczęściej podczas jednego zabiegu procedury łączy się aby zminimalizować ryzyko nawrotów. Zabiegi na tkankach miękkich polegają na uwolnieniu struktur po stronie bocznej stawu sródstopno-palcowego I oraz usunięciu nadmiaru tkanki pokrywającej głowę kości śródstopia po wykonanej korekcji. Procedury na tkance kostnej to różnego rodzaju osteotomie takie jak Chevron, Scarf, Lapidus czy Akin. W przypadkach deformacji pozostałych palców wykonuje się na nich procedury towarzyszące, takie jak osteotomia Jonesa czy Weila. Nieodłącznym elementem leczenia jest prawidłowe postepowanie pooperacyjne, polegające między innymi na dostosowaniu stopnia obciążania stopy do zastosowanej metody operacyjnej a także stosowaniu w początkowym okresie odpowiednich separatorów międzypalcowych.