Zespół barku zamrożonego jest stosunkowo częstą przyczyną przewlekłych dolegliwości bólowych barku. Istotą schorzenia jest zapalenie torebki stawowej stawu ramienno-łopatkowego powodujące jej obkurczenie i prowadzące stopniowo do znacznego ograniczenia zakresu ruchów w stawie. Grupą najczęściej dotkniętą schorzeniem są kobiety między 40 a 50 rokiem życia. Choroba znacząco wpływa na jakość życia pacjentów.
Przyczyny
Przyczyna schorzenia jest często trudna do określenia i mówimy wówczas o pierwotnym zespole barku zamrożonego. Z uchwytnych przyczyn zespołu można wymienić urazy, schorzenia zapalne i układowe (zaburzenia metaboliczne i hormonalne), chorobę zwyrodnieniową oraz długotrwałe unieruchomienie po zabiegach operacyjnych, wówczas mamy do czynienia z wtórnym zespołem barku zamrożonego.
Objawy
W zależności od czasu trwania schorzenia objawy dominujące mogą być różne. Wyróżnia się trzy zasadnicze etapy zespołu:
etap „zamrażania” trwający nawet do pół roku i charakteryzujący się dominacją silnych dolegliwości bólowych i stopniowo postępującym ograniczeniem ruchomości,
etap „zamrożenia” trwający od 6 do 12 miesięcy w trakcie którego dolegliwości bólowe stopniowo zmniejszają się a dominuje znaczne ograniczenie ruchomości
etap „odmrażania” trwający do 2 lat i charakteryzujący się stopniowym, powolnym powrotem zakresu ruchomości.
Dolegliwości mają charakter silnego, przeszywającego bólu zwłaszcza w części górnej i przedniej barku z promieniowaniem do okolicy szyi. Początkowo występują one w dzień po przeciążeniu ale często są wówczas bagatelizowane, w późniejszym okresie występują bóle nocne oraz bóle spoczynkowe w ciągu dnia. Stopniowo dołączają się ograniczenia w wykonywaniu niektórych czynności dnia codziennego, którym towarzyszyć mogą tzw. „krepitacje”, określane przez pacjentów jako uczucie tarcia bądź trzeszczenia. W związku z tym, iż schorzenie w znacznym stopniu obniża jakość życia, u wielu pacjentek obserwuje się obniżenie nastroju. Czasem obserwuje się niepełny powrót zakresu ruchomości w zajętym procesem chorobowym stawie a niejednokrotnie schorzenie może pojawić się po stronie przeciwnej.
Rozpoznanie
Charakterystyczny wywiad oraz badanie fizykalne są podstawą prawidłowego rozpoznania. W przypadkach wątpliwych można zlecić pacjentowi badanie rezonansem magnetycznym, który potwierdzi rozpoznanie.
Leczenie
U wielu pacjentów obserwuje się powolną samoistną remisję objawów klinicznych ale proces ten jest długotrwały i może obejmować okres do dwóch a nawet trzech lat. W celu złagodzenia dolegliwości bólowych w tym czasie stosuje się leczenie objawowe poprawiające komfort życia pacjenta. Leczenie to obejmuje farmakoterapię oraz rehabilitację. Spośród leków stosuje się preparaty p/zapalne i p/bólowe tak ogólnie jak i miejscowo w postaci wstrzyknięć sterydowych. Rehabilitacja obejmuje zabiegi zarówno fizyko jak i kinezyterapeutyczne i jest ważnym elementem całego procesu leczniczego. W rzadkich przypadkach stosuje się leczenie operacyjne polegające na artroskopowym odbarczeniu torebki stawowej.